Geschreven door: Ernst Neve
Echt esoterische audio
Toen ik ooit tegen een vreemde over hifi begon en hij vroeg of ik de ziekte HIV bedoelde, besloot ik daarna voorzichtiger het onderwerp te presenteren aan hen die er niet bekend mee zijn. Wanneer ik het tegenwoordig over high-end wil hebben, begin ik steevast met fenomenen als de automobiel, whisky, wijn, horloges, kleding en, indien zich dames in het gezelschap bevinden, handtassen en schoenen, in de hoop naadloos naar ons onderwerp over te kunnen schakelen.
Want eerlijk is eerlijk, de meeste ‘normale’ mensen vinden het maar ingewikkeld als ik over ‘het pad van de echte audio op zoek naar de mooiste muziek’ heb. Gezien het animo voor de betere audio-apparatuur enorm aan populariteit heeft moeten inboeten ten faveure van de Sonossen en Apples van deze wereld, is het een huzarenklus om überhaupt medestanders voor onze hobby te vinden. En dan hebben we het nog echt niet over echte high-end merken gehad. Welnu, als je het over een merk als Esoteric wilt hebben, moet je dus goed beslagen ten ijs komen. Gelukkig schiet ons daar de auto te hulp. Lexus om precies te zijn. Lexus is een premiummerk op zich, en zal bij menigeen een belletje doen rinkelen, of misschien zelfs de broek doen bollen. Wat misschien niet iedereen weet is dat Lexus ooit begonnen is als luxemerk van Toyota. Zeg maar net als Infiniti van Nissan, Genesis van Hyundai of Lincoln van Ford. Je zou zelfs nog aan Mercedes en Smart kunnen denken, zeker na de introductie van de laatste elektrische Smart. Na dit intro, heb ik waarschijnlijk de aandacht van ook de minder in audio geïnteresseerde medemens en is de stap naar TEAC en Esoteric snel gezet.
Met Esoteric zit je op het goede pad
Want net als TAD en Pioneer, is Esoteric ooit begonnen als luxedivisie van TEAC. En met een beetje geluk gaat er bij die merken een belletje van herkenning rinkelen. Waar ik dan nog wel even over moet hebben is dat de componenten van deze luxemerken in prijs vaak niet onderdoen voor die van de instapmodellen van de automerken die net de revue zijn gepasseerd. En dan moet ik het nog even een stief kwartiertje hebben over ‘het pad’ dat je als liefhebber van de betere audio-apparatuur aflegt, en er vele jaren over doet om te komen op het niveau dat je mag afschilderen als ‘esoterisch’ in de zin van ‘erg goed’. Als een ware bruggenslechter ga ik minutieus te werk om de aandacht van de toehoorder dan wel lezer erbij te houden en verbindingen te leggen om alles makkelijker te kunnen verwerken. Ter referentie, voor een instapset uit de 05 series, bestaande uit de Esoteric N-05XD netwerk DAC/Preamp en S-05 stereo eindversterker, ben je een slordige 28.500 euro verder. Vervolgens kun je doorgroeien via de 03, 02 en 01 series naar de ultieme Grandioso series. We hebben het zeker niet over krentenbolletjes.
Een nieuwe instapper?
Wat tot voor kort ontbrak, was een versterker in de 01 en 02 series. De nieuwste geïntegreerde versterker van Esoteric, de F-01 (en F-02) brengt hier verandering in en was het leidend voorwerp in mijn recente bezoek importeur Terrason Audio. Voor de gelegenheid had eigenaar en muziekliefhebber Bert Bazuin, samen met steunen en toeverlaten Teun School en Loek van Gasteren een setje voor mij samengesteld dat de naam esoterisch meer dan waard was. Geflankeerd door Esoteric topmodellen die in de vorige editie door onze John van der Veer zijn beoordeeld, werd de F-01 in staat gesteld samen met de Grimm Audio MU2 streaming DAC als bron en de Giya G3 series 2 luidsprekers van Vivid Audio de sterren uit de hemel te spelen. Uiteraard ging de ontvangst voorafgaand aan de luistersessie bij Terrason Audio gepaard met een inleidend praatje waar muziek, audio, eten, drinken en jong-timers ter tafel kwamen, tezamen met een heerlijke espresso. Hoewel praatje, laat dat -je maar weg als je een gesprek met Bert aanvangt. Zijn kennis van de markt, de mensen, producten en muziek is een opstapeling van ervaringen die hun aanvang hebben genomen in de tijd dat high-end nog maar net happening was. Hoe dan ook, een aangename manier om de hersenen en de oren eens goed op te warmen.
Esoteric met Grimm en Vivid
Na het afdalen van de kantoortuin naar de ruime luisterkamer, laat ik mijn bippus op de comfortabele bank neerdalen om gerieflijk aan de eerste noten te beginnen. Ik word door Bert nog gewezen op de AVAA C214 actieve basstrap van PSI en de prachtige welvingen van de Giya G3 S2 van Vivid Audio, een luidsprekermerk dat ik maar al te goed ken, al was het maar omdat ik de Kaya S12 al enige tijd als referentie gebruik. Met vele sessies bij Terrason Audio zelf of in demoruimtes bij diverse dealers, dan wel op shows onder de riem, weet ik maar al te goed waartoe ze in staat zijn. Nieuwer is de MU2 van Grimm Audio, de langverwachte streaming DAC van het Nederlandse merk uit Veldhoven waar met z’n allen trots op mogen zijn. Ja, er zit meer in Veldhoven dan De Koningshof en ASML. Gelukkig had ik de MU2 al een aantal keer mogen horen en heb ik onze John horen oreren over de kwaliteit van het beest. Over beest gesproken…
Geen polonaise, wel feest
Het gevoel van het bestiale werd al ingeluid door het indrukwekkende voorkomen van de Esoteric Grandioso T1 draaitafel die bovenin het rack z’n plaats had veroverd. De F-01 doet daar overigens niet voor onder. Deze versterker heeft een air om zich heen hangen van niets minder dan kracht, klasse en stijl. Hij doet me qua designtaal in de verte denken aan de Lamborghini ML002, de Hummer avant la lettre. Geen overbodige liflafjes, en geen polonaise aan het lijf van de F-01. Voor je staat een grote bonk geborsteld aluminium, waarop twee subtiel blauwverlichte bedieningsknoppen voor bronselectie en volume een prominente plaats naast het goed afleesbare en eveneens blauwe display hebben gekregen. Juist onder het display dekt een fikse plaat aluminium waarop de merknaam fier prijkt de hoofdtelefoonuitgangen (4-pin XLR en 6,35mm jack) en vier selectieknoppen waarmee het menu dan wel de uitgangen geselecteerd kunnen worden af. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Aan de achterzijde wordt als snel duidelijk dat de opbouw van deze versterker zo gebalanceerd is als het maar kan. Je vindt er drie paar gebalanceerde (XLR/ES-link) en drie paar ongebalanceerde ingangen (RCA), waarvan 1 paar voor de draaitafel met MM of MC element is gereserveerd. Mocht je tekortkomen, is er ruimte voor extra ingangen in een optionele module. Twee paar gebalanceerde (XLR en ES-link) uitgangen completeert het geheel. Aan de uiterste zijden vind je de luidsprekeraansluitingen, en naast de ingangen een trigger in en uit, en een RS232 poort. Opvallend is de DC-ingang juist naast de standaard netstroomaansluiting, die ruimte laat voor de optionele externe voeding, de PS-01F. Het gevaarte meet in z’n totaliteit 44,5 x 19,1 x 47,1 cm en noteert 32,2 kilogram. Qua vermogen heeft de F-01 2x 30W bij 8Ω in klasse A vermogen tot de beschikking, een vermogen dat overigens netjes verdubbelt bij 4Ω. Hetzelfde geldt voor het model F-02, met als enige verschil het vermogen in klasse AB van 2x 120W bij 8Ω en een extra 200 gram aan genoteerd gewicht. Niet minder stoer is de afstandsbediening met bedieningsknoppen aan twee zijden voor hen die naast de geïntegreerde versterker ook beschikken over een Esoteric bron.
Technische perfectie
Het vermoeden dat alles aan deze versterker gebalanceerd is, blijkt overigens te kloppen bij het nalezen van de specificaties. Het voorversterkergedeelte is discreet dual mono gebalanceerd van aard en rechtstreeks gebaseerd op de Grandioso C1X. Dit geldt overigens ook voor het phonogedeelte en het gedeelte voor de hoofdtelefoonversterking. Eveneens op de Grandioso gebaseerd, maar dan op de S1/M1X is het eindversterkergedeelte dat geheel dual mono is opgebouwd. Verder is in het ontwerp decennialange ervaring met het maken van niet alleen top-apparatuur voor in huis, maar ook voor in de studio verwerkt. In feite een garantie op ongekende muzikaliteit. Allemaal marketingkreten zou je kunnen beweren, totdat de eerste muziek beluisterd wordt. Het zou het begin zijn van een sessie die enige tijd in beslag zou nemen. En niet omdat het moest, maar omdat het kon.
Een tien met een griffel
Het meest opvallende aan de klanksignatuur is wat mij betreft het ontbreken van enige kleuring. Waar je zou kunnen verwachten dat klasse A zich vertaalt naar een warm en zijdezacht geluid, is het resultaat veel meer een bijna onverwacht gecontroleerde weergave door het gehele spectrum en zeker in het laag. Niks wollig of zwoel, maar een echt goede timing, strakheid en doortekendheid. Ik zou ook zeker niet willen omschrijven als op microniveau gedetailleerd, en dat is wellicht het vlak waar ik de klasse A versterking terug kan horen. Detaillering met de nadruk op het muzikale en niet op het technische en dat doorvlochten met een enorme dosis rust. Ik moet eerlijk bekennen dat ik de Vivids niet eerder zo heb horen klinken en ben zwaar onder de indruk van deze opstelling. In de eerste plaats door de subtiele reus die F-01 heet, op de voet gevolgd door de MU2 en de G4S2’s van Vivid. Een tien en een griffel als eindcijfer en de term instap feitelijk onwaardig.
Meer informatie op de website van de importeur www.terrason-audio.nl
Specificaties Esoteric F-01
Uitgangsvermogen 30 W + 30 W (8 Ω)
60 W + 60 W (4 Ω)
Type Klasse A, dual mono balanced
THD 0,008% (1 kHz, 8 Ω, 30 W)
Frequentierespons 10 Hz – 100 kHz (+0/−3,0 dB at 1W)
S/R ratio 104 dB (IHF-A)
Dempingsfactor 500
Ingangen 3 paar gebalanceerd (XLR/ES-link)
3 paar ongebalanceerd (RCA), waarvan 1 paar phono (MM/MC)
Pre-uitgangen 1 paar XLR, 1 paar ES-link
Uitgangen hoofdtelefoon 1x 4-PIN XLR gebalanceerd,1x 6,35 mm jack
Toonregeling BASS ±12 dB (63 Hz)
MID ±12 dB (630 Hz)
TRE ±12 dB (14 kHz)
Stroomverbruik 255 W (230 W in ruste)
Afmetingen 445 × 191 × 471 mm
Gewicht 32,2 kilo
Prijs 22.000 euro